پل حاج میرزاخان راکی

سعدیا مردنکونام نمیرد هرکز - مرده آن است که نامش به نکوئی نبرند

پل حاج میرزاخان راکی- واقع در تنگ گزی چلگرد- ییلاق طایفه برجوئی راکی و مدملیل راکی

پل حاج میرزا خون شجاعی برجوئی راکی اثر و یادگار مهم نیکوکارانه در سرزمین سردسیر بختیاری است. جریان زلال و پاک و زندگی بخش زاینده رود، گواه سخاوت و از خود گذشتگی مردی بخشنده و نیکوکار از تبار بختیاری می باشد و همه ساله گردشگران زیادی را یه خود جلب می کند.

پل حاج میرزاخون شجاعی راکی بختیاری با هزینه کامل شخصی و بدون کمک مالی از دولت آن زمان و افراد دیگر توسط یکی از بزرگمردان نیک منش و خیر طایفه بزرگ راکی بنام حاج میرزاخان شجاعی بر روی زاینده رود در محدوده قلعه منصورخان طهماسبی راکی (احمدآباد) بنیاد و تأسیس و به نام ایشان نامیده شد. این اثر ماندگار و عام المنفعه که منشأ خیر و بهره وری همگانی گردید در جای خود و در بختیاری منحصر به فرد می باشد.

انگیزه ساخت و تأسیس پل بر روی رودخانه زاینده رود در محل مذکور از سال ها پیش به ذهن حاج میرزاخون خطور کرده و هموراه در صدد بود تا برای حمل ونقل راحت مردم از رودخانه کاری اساسی انجام دهد و آنان را در عبور از امواج توفنده و پر خروش بی گدار زاینده رود به خصوص در فصل طغیان بهاری ناجی باشد. حاج میرزاخون دارای مال و مکنت فراوانی بود و یکی از گله داران و رمه داران ثروتمند بختیاری بشمار می آمد و صاحب جایگاه والایی در ایل بختیاری بود.

واقعه ای اسفناک و دردآور حاجی خیرخواه و نیکوکار و عاطفی تبار بختیاری را در عملی ساختن هدف خیرخواهانه خود وا می دارد که نهایتاً منجر به ایجاد و تأسیس پلی بر روی زاینده رود گردید تا بنام این مرد انسان دوست و نیک اندیش تا ابد به یادگار بماند.

در فصل بهار که بر اثر بارش فراوان باران و برف و ذوب شدن برف کوه های بختیاری، منجر به جاری شدن سیلاب و رونق جریان چشمه ساران پیوسته به زاینده رود می گردید، موجب طغیان رود می شد. مردم به سختی می توانستند از رود پر خروش و سرد برفاب آن گذر نمایند.

بهار سال 1335 هنگامی که حاج میرزاخون به همراه ایل از کوچ گرمسیری به منطقه خود در حوالی زاینده رود در می رسد، در ساحل زاینده رود زنی را مشاهده می کند که فرزندی خردسال را در آغوش گرفته و در حال شیون و زاری است و با آه و ناله بر سر و روی می زند و کمک می طلبد. حاج میرزا خون همراه افراد خود به سوی زن می شتابند و از گریه و زاری زن جویای می شوند و زن اظهار کرد: همراه شوهرم قصد عبور از عرض رودخانه را داشتیم، شوهرم گفت ابتدا مقداری از وسایل را به آن طرف رودخانه می برم و رود خانه را هم پی می زنم( پی زدن یعنی سنجیدن عمق آب) و پس از پیدا کردن «گدار» برای بردن شما به آن طرف باز میگردم. اما شوهرم بر اثر فشار زیاد آب و امواج خروشان در آب غرق شد و امواج توفنده او را با خود برد و من نتوانستم کاری برای نجات شوهرم انجام دهم.

حاج میرزا خون به همراه افراد فامیل به جستجوی مرد غریق می پردازند اما اثری از او نمی یابد.محل دقیق غرق شدن آن شخص حدفاصل پل حاج میرزاخون و موازات تپه باستانی قلعه مشهدی آقاعلی شجاعی راكي است.

حاج میرزاخون شجاعی در همان روز و در همان محل و در حضور زن سوگوار و مردم مغموم حاضر در صحنه تصمیم به تأسیس پل گرفته و هدف و اراده خود را در انجام کار به همه اعلان می نماید.

این پل منطقه قلعه منصورخان طهماسبی راکی - مرغملک و سودجان را به مناطق دیگر بختیاری از جمله: کوگانک - فريدن - منطقه پرک و تنگ گزی - چلگرد - دیمه و اورگان و ... را به هم متصل می کند و رابط جاده ارتباطی شهرکرد- کوهرنگ از مسیر مذکور می باشد.

عملیات ساخت پل از سال 1335 آغاز و اتمام آن تا سال 1338 به مدت سه سال به طول می انجامد. پل از نوع بتونی با پایه های سنگی است. عدم وجود جاده مناسب جهت عبور کامیون و کمبود سیمان مورد نیاز در شهرهای نزدیک مانند اصفهان وشهرکرد، عملیات را کند و زمان کار را طولانی نمود.

سیمان مورد نیاز پروژه از کارخانه سیمان تهران تأمین می گردید که با کامیون تا شهرکرد حمل می شد. حمل سیمان از شهرکرد تا محل احداث پل، بناچار از چارپایان استفاده می گردید. جابجایی چند وجهی سیمان موجب هزینه بیشتر سیمان و اتلاف وقت زیاد می شد و هزینه هنگفتی را برای مؤسس پل ایجاد می نمود.

عملیات برگرداندن آب به علت نبود ماشین آلات سنگین در آن زمان، به وسیله دست انسان و با کیسه های پر از شن صورت می گرفت. سال اول نیمی از جریان آب را به وسیله کیسه های شن به طرف دیگر منحرف کردند و نیمی از پایه ها و طاق های حلالی پل را ساختند و در سال دوم نیمه دوم را به همین طریق بنیاد نهادند. سال سوم سقف و سطح رویی پل با موفقیت انجام و ساختمان پروژه پل حاج میرزاخون شجاعی راکی به اتمام می رسد و مردم منطقه و عابران و رهگذران دیگر از عبور راحت و آسان از پل بهره برده و با هر عبور روح پر فتوح و گرانقدر حاج میرزاخون شجاعی راکی را قرین سلام و صلوات کرده و از خداوند متعال خواستار آمرزشی الهی برای وی می نمایند.

در دو سوی پل دو سنگ نوشته که بانی و سال احداث پل را نشان می داد بر اثر ریزش و یا هر علت دیگری به دره رودخانه سقوط کرد که به همت نوادگان حاج میرزاخون یکی از سنگ ها بیرون آورده شد اما پس از مدتی مجدداً سنگ به قعر رود سقوط نمود ...!

یاد و نام بزرگ و سرافراز این مرد بزرگ و نیکوکار همواره در یاد و خاطره هر فرد بختیاری و غیر بختیاری در منطقه و یا خارج از آن به نیکی خواهد آمد. مسلماً چنین مردانی از سوی ایزد پاک و دادار جهاندار، آمرزیده است اما با گذر هر عابری نام حاجی نیک اندیش با نام نیکان و دهشوران می آید.

اثر بزرگ و ماندگار حاج میرزاخون شجاعی راکی در کنار شیرخوارگاه و یتیم خانه مرتضی قلی خان صمصام بختیاری از اثرات خیرخواهانه و نیکوکارنه مردان متمکن بختیاری بشمار می آید که با تخریب شیرخوارگاه مرتضی قلی خان صمصام و تبدیل آن به دکان پل حاج میرزاخون شجاعی تنها اثر یادگار و جاودانه و ماندگار عام المنفعه در بختیاری است که پا برجا و ایستا جریان حیات بخش زاینده رود را نظاره گر است و رهنمون رهگذران به آینده ای نیک و خوش است.

سرمایه داران و متمکنین بسیاری در بختیاری وجود داشته اند. خوانین حاکم و آقازاده های ثروتمند صاحب و مالک دهستان و قراء بی شمار افراد درای مال و صاحب گله و رمه در بختیاری زیاد بودند که هیچ یک مانند حاج میرزاخون نبودند ، چون بخشنده و با دهش نبودند!

اثر بزرگ حاج میرزاخون شجاعی راکی هم رفاه و آسایش ما رهگذران را تأمین نمود و هم درس عبرتی به ما داد تا بیاد هم نوعان و همتباران خویش نیز باشیم. به خود بیاییم و نام را به نانی نفروشیم بلکه با دهش و بخشش نام را مانگار و جاودان ساخته و نیکی و خدمت را به دست فراموشی نسپاریم.

وظیفه ما به جز اشاعه و انتشار عمل نیک و خیرخواهانه نیک افرادی چون حاج میرزاخون در جامعه و گرفتن درس عبرت، نصب یک تابلو و و نشانگری ارزشمند در شأن و مقام حاجی است تا عمل خیر و خداپسندانه وی به نظر و دید همگان رسانده شده و در حدی اقل از ایثار و کار بزرگ این سالار مرد بخشنده و مردمدار ،قدردانی گردد.

(به روح بلند و گرامی و بخششگر حاج میرزاخون شجاعی راکی درود می فرستیم و همواره یادش را گرامی میداریم، وی یکی از اسوه های بی بدیل دهش و بخشش در قوم بختیاری بوده و هست روحش شاد.)

معمار هنرمند این بنای یادگار و اثر نیکوکارانه استاد حاج خزعل قبادی راکی بود. قسمت اعظم این پل توسط ایشان و زیر نظر وی انجام گرفت.

(حاج ميرزا خون شجاعي راكي فرزند حاج مرادعلي شجاعي از تيره ارزاني وند راكي ميباشد كه به همراه سه برادر ديگرش يعني حاج سردار - حاج حياتقلي - مشهدي مهديقلي شجاعي از ثروتمند ترين گله داران ورمه داران و ملاكين بختياري بودند و در كل بختياري از خوزستان تا چهار محال بختياري شناخته شده بودند. چنانكه هرگاه ايلخاني بختياري اردو و سپاهش به منطقه چلگرد و تنگ گزي مي آمد خود و كل سپاهيانش در طول مدت اقامت ميهمان اين برادران نامي راكي بودند . علاوه بر اين اين بزرگواران همواره كارهاي نيكوكارانه و خيرخواهانه ديگري نيز انجام ميدادند از جمله اينكه حدود 20 خانوار از ديگر طوايف را به اشتغال در آورده و اداره ميكردند.)

توضیح جهت آقایان مدملیل : بی بی گل بناز دختر آ میطی شجائی برجوئی راکی و خواهر حاج مرادعلی است. این بانوی محترمه که به « آ گل بناز » معروفیت داشت مادر کل فیظ الله و میرزا امان الله خان بختیاری مدملیل راکی نویسنده کتاب «مسافر پایتخت» در عهد انقلاب مشروطه است.

اطلاعات مربوط به سال ساخت و انگیزه تأسیس از جناب آقای محمدرضا شجاعی راکی نوه حاج میرزاخون شجاعی کسب شده است که کمال تشکر و قدردانی از ایشان را دارم ) عیسی شجائی برجوئی.

منبع: www.tarikh-isa.blogfa.com